Józef
Krzymiński pochodził
z rodziny ziemiańskiej. Urodził się 1 marca 1858 r. w Kalejach,
zm. 20 października 1940 r. w obozie hitlerowskim Błonie pod
Inowrocławiem.
Studiował
medycynę w Gryfii (Greifswald), a od 1882 w Berlinie; w lipcu 1885
uzyskał dyplom doktora medycyny. Przez kilka miesięcy prowadził w
Berlinie prywatną praktykę, następnie (pod koniec 1885) przeniósł
się do Inowrocławia, gdzie działał przez resztę życia.
W
1889 zaangażował się w działalność Towarzystwa Gimnastycznego
"Sokół" w Inowrocławiu. Opracował na potrzeby
"Sokoła" Regulamin
gimnastyczny (1891),
oparty na podstawach medycznych. W latach 1891-1901 był prezesem
inowrocławskiego gniazda sokolego (w 1902 nadano mu tytuł
honorowego prezesa), w 1893 współzakładał Związek Sokołów
Wielkopolskich; do 1895 pełnił jako pierwszy funkcję prezesa
Związku. Zakładał także organizacje "Sokoła" w
Strzelnie i Toruniu. Aktywna działalność w "Sokole"
spotkała się z kilkakrotnymi karami ze strony władz pruskich.
Krzymiński
należał także do czołowych działaczy Towarzystwa Przemysłowców,
wchodził w skład Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Inowrocławiu. Od
listopada 1891 do końca 1905 sprawował mandat radnego miejskiego
Inowrocławia i był jednym z nielicznych Polaków w ówczesnym
magistracie. Wsławił się patriotycznym wystąpieniem w obronie
nazwy miasta w czasie debaty nad przemianowaniem Inowrocławia na
Hohensalza 4 września 1904. W 1893 był jednym z założycieli
drukarni i wydawnictwa "Dziennika Kujawskiego".
Od
16 maja 1894 przez trzy kadencje zasiadał w parlamencie Rzeszy,
wybierany z okręgu inowrocławsko-mogilnicko-strzeleńskiego
najpierw po przedterminowym złożeniu mandatu przez Józefa
Kościelskiego, potem ponownie w 1898 i 1903. W 1895 ogłosił List
otwarty do moich wyborców,
w którym przedstawił społeczeństwu ówczesne stanowisko Koła
Polskiego w parlamencie Rzeszy. Wystąpienie Krzymińskiego stanowiło
wyłom z dotychczas ściśle przestrzeganej tajności obrad Koła.
Nie rozwijał zbyt aktywnej działalności w parlamencie; uchodził
za zwolennika tzw. mieszczańskiego ruchu ludowego Romana
Szymańskiego. W 1906 w trakcie kolejnej kampanii wyborczej aktywna
agitacja przeciwników Krzymińskiego doprowadziła do rezygnacji z
jego kandydatury na posła.
10
listopada 1918 został członkiem Rady Robotniczo-Żołnierskiej w
powiecie inowrocławskim, a 24 listopada 1918 - przewodniczącym
Powiatowej Rady Ludowej w Inowrocławiu (podległej Naczelnej Radzie
Ludowej w Poznaniu). 2 stycznia 1919 przewodniczył polskiej
delegacji, żądającej opuszczenia Inowrocławia przez niemiecki
garnizon wojskowy; pozostawił wspomnienia z tego okresu Z
zapisków prezesa Powiatowej Rady Ludowej (opublikowane
w 1929 w "Dzienniku Kujawskim"). 15 kwietnia 1919 został
pierwszym polskim prezydentem Inowrocławia, organizował od podstaw
polską administrację. Po 1920 był przewodniczącym rady nadzorczej
Banku Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu; przeszedł na
emeryturę 18 lutego 1928. Niezależnie od działalności publicznej
praktykował jako lekarz. W 1927 został prezesem Związku Lekarzy;
działał na rzecz unowocześnienia i rozszerzenia zakładów
kuracyjnych (szczególnie solanek).
We
wrześniu 1939 organizował straż obywatelską Inowrocławia. W
marcu 1940 został aresztowany przez hitlerowców; więziony
początkowo w obozie koncentracyjnym w Szczeglinie (powiat Mogilno),
następnie w Błoniach pod Inowrocławiem. W obozie zmarł.
Z
małżeństwa z Anną z Kępińskich miał syna Józefa, który także
został lekarzem.
Jest
patronem Gimnazjum nr 2 w Inowrocławiu.
Na
podstawie źródeł:
*Anna
Ryfowa, Józef
Krzymiński,
w: Polski
Słownik Biograficzny,
tom XV, 1970
*"Inowrocławski
słownik biograficzny", K-PTK 1991
*Witold
Jakóbczyk, Przetrwać
nad Wartą 1815-1914,
55. część cyklu "Dzieje narodu i państwa polskiego",
Warszawa 1989
*http://www.inowroclaw.info.pl/biografie/g.php?strona=109
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz