Dwór i drewniany spichlerz w Rzeszynku

Najstarsza zachowana w źródłach nazwa wsi brzmi Żyrzyn (od imienia Żyry). W 1489 roku wieś stanowiła własność Jakuba Ruszkowskiego, a około 1560 roku należała do rodziny Konarskich. Osada została doszczętnie zniszczona w okresie wojny północnej w latach 1700 – 1721. Po jej zakończeniu tereny nadgoplańskie stały się obiektem zainteresowania osadników olęderskich, którzy zasiedlili między innymi wsie Babki, Dobsko, Gaj, Kopidół – Oledry pod Rzeszynkiem. W drugiej połowie XIX wieku miejscowość stanowiła dobra rodziny Amrogowiczów, którzy byli nie tylko dobrymi gospodarzami, ale i oddanymi sprawie polskiej działaczami narodowymi. Członkowie tej rodziny angażowali się w różnego rodzaju przedsięwzięcia mające na celu krzewienie polskiej kultury i tradycji narodowej na ziemiach znajdujących się pod władaniem zaborcy.

W Rzeszynku po rodzinie Amrogowiczów zachował się dwór, wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku przez budowniczego Wilczewskiego z Wronek, w którym obecnie mieści się szkoła podstawowa imienia pułkownika Stanisława Wyskoty–Zakrzewskiego. Jednak prawdziwą perłą architektoniczną, której blask będziemy się starali przywrócić, jest pochodzący z 1709 roku drewniany spichlerz dworski. Posiada on konstrukcję zrębową, wiązaną „na jaskółczy ogon”, z łątkami pośrodku ścian. Dach naczółkowy obecnie pokryty jest eternitem, lecz planowana renowacji przywróci mu pierwotną konstrukcję. W zabytkowym budynku, który jest unikatowy nie tylko na skalę regionu, do niedawna mieściła się świetlica wiejska, lecz ze względu na pogarszający się stan techniczny oraz obawy przed zaprószeniem ognia nie jest on udostępniany mieszkańcom.

Rzeszynek stanowi część Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia. Znajduje się na trasie wirtualnych szlaków rowerowych woj. kujawsko-pomorskiego.

Dwór z przewagą cech klasycystycznych. Od północnej jego strony przylegała parterowa przybudówka, zaś do południowej trzykondygnacyjna kwadratowa wieża. Ryzalit części środkowej wieńczy trójkątny fronton, a wejście do dworu poprzedza portyk filarowy dźwigający balkon. 

*Materiały zebrał Bartłomiej Grabowski, źródła:

1. http://www.drewno.pl/
2. http://www.polskiezabytki.pl/
3. http://wirtualneszlaki.pl/
4. Fot. a) Dwór w Rzeszynku – Andrzej M., b) Spichlerz w NPT - Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego