W
gminie kruszwickie, nad brzegiem jeziora Gopło znajduje się dwór
w miejscowości Popowo. Zbudowany w drugiej połowie XIX wieku,
spełniał wiele funkcji, miejscowi kojarzą obiekt z byłą szkołą,
a także z rodem Trzcińskich.
Popowo
wieś wzmiankowana była w XV wieku i wchodziła w skład parafii w
Ostrowie. Wiemy, że w 1629 roku Chryzontom Popowski, syn Wojciecha
sprzedał część wsi Popowo i Ostrowo Janowi Gorzewskiemu za 10
tysięcy ówczesnych złp, a jego brat Samuel swoją część za 5
tysięcy.
W
ręce Trzcińskich wieś przeszła w XVII wieku. W 1784 roku starosta
kruszwicki Tadeusz Gedeon Trzciński kupił majątek obejmujący wsie
Ostrowo, Popowo i Orpikowo. W późniejszych czasach wieś była
sprzedawana, raz po raz wracała jednak do rody Trzcińskich. Majątek
rodu w 1842 roku obejmował już tylko Ostrowo. Właścicielem Popowa
był także Władysław Trzciński, aż do 1875 roku. W 2 połowie
XIX wieku majątek przejął Walenty Paradonta Trzciński, syn Józefa
i Marii z Borowskich. Aresztowany w 1846 roku i zwolniony w 1848
roku. Po upadku powstania w 1863 roku osiedlił się na majątku, a w
1871 roku sprzedał Popowo bratankowi, dr. Tadeuszowi Trzcińskiemu i
przeniósł się na stałe do Gniezna. W 1891 roku z inicjatywy
Tadeusza Trzcińskiego i ówczesnego proboszcza z Popowa
zorganizowano Kółko Rolnicze w Ostrowie. W okresie międzywojennym
gospodarzem był Tadeusz Trzciński, majątek liczył wówczas 377 ha
gruntów. Po II wojnie światowej majątek został przejęty przez
Skarb Państwa Polskiego i wszedł w skład Kombinatu Państwowego
Gospodarstwa Rolnego w Kobylnikach, mieścił się tu zakład
sadowniczy. Szkoła działała do rozporządzenia z 2007 roku o
likwidacji szkół podstawowych w Racicach, Popowie i Sukokowych.
Dzieci ze szkoły podstawowej w Popowie (37 uczniów) odtąd
uczęszczają do szkoły w Rusinowie.
Podpułkownik
Kazimierz Trzciński. Oficer
urodził się w rodzinie ziemiańskiej 21 lipca 1891 r. w Popowie nad
Gopłem. Syn Tadeusza i Jadwigi z domu Lniskiej. Po ukończeniu
Szkoły Rolniczej w Szamotułach, studiował rolnictwo w Krakowie i
Monachium. Z chwilą wybuchu I wojny światowej został powołany do
armii niemieckiej. Walczył na froncie zachodnim. W końcu grudnia
1918 roku przybył do Poznania, gdzie wziął udział w pierwszych
akcjach zbrojnych Powstania Wielkopolskiego. Następnie został
przydzielony do organizującego się sztabu dowództwa głównego w
Poznaniu. W lutym 1919 roku awansował do stopnia porucznika. Z kolei
mianowany został dowódcą dywizjonu 18 Pułku Ułanów Pomorskich.
W okresie międzywojennym służył w 3 Pułku Strzelców Konnych w
Wołkowysku, 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie oraz w 17
Dywizji Piechoty w Gnieźnie. Był prezesem Gnieźnieńskiego
Towarzystwa Jeździeckiego. W ostatnich latach okresu międzywojennego
gospodarował rodzinnym majątkiem Popowo. Okres II wojny światowej
spędził w obozach internowanych oficerów polskich na Węgrzech, a
następnie w Austrii i Niemczech. Odznaczony został Krzyżem
"Virtuti Militari" Krzyżem Walecznych, Wielkopolskim
Krzyżem Powstańczym, Medalem Niepodległości, Medalem "Polska
Swemu Obrońcy" i innymi odznaczeniami wojskowymi i cywilnymi. W
1973 roku mianowany na stopień podpułkownika za udział w Powstaniu
Wielkopolskim. Zmarł 27 września 1979 roku we Wrocławiu, pochowany
w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Ostrowie n. Gopłem.
Tadeusz
Trzciński
– doktor obojga praw, ziemianin. Urodzony 8 marca 1846 roku w
Ostrowie nad Gopłem. Syn Edwarda i Eleonory z domu Kułakowskiej.
Studiował na uniwersytetach w Brlinie i Lipsku. Gospodarował na
majątku w Popowie. Przez 14 lat był prezesem Towarzystwa Rolniczego
Inowrocławsko-Strzelińskiego, współzałożycielem, pierwszym
prezesem i członkiem honorowym Kółka Rolniczego w Ostrowie,
członkiem honorowym Związku Ziemian powiatu
inowrocławsko-strzelińskiego i współzałożycielem Cukrowni
„Kruszwica”. Zmarł 4 kwietnia 1934 roku w Popowie.
Opracowanie
Bartłomiej Grabowski:
Źródła:
-
Życie i działalność śp. de. Tadeusza Prandoty Trzcińskiego. W: Dziennik Kujawski, nr 92 z 22.IV.1934.
-
Kazimierz Trzciński – powstaniec wielkopolski. W: Ilustrowany Kurier Polski nr 212 z 3.X.1979 r.
-
Z. Czapla, Rodowód Pradota Trzcińskiego Herbu Rawicz. 1929 r.
-
H. Łada, Wybitniejsi działacze organizacji rolniczych na Kujawach 1864-1939, Inowrocław 1984.
-
B. Grabowski Powstańcy Wielkopolscy z naszych okolic na: http://kruszwicahistoria.blogspot.com/2015/12/powstancy-wielkopolscy-z-naszych-okolic.html
-
https://www.geocaching.com/geocache/GC62T4F_popowo-szkola
- Fot. 1) autor: M. Kujawa 2010, szkoła-dwór Popowo, Fot. 2) Kazimierz Trzciński - zbiory NTH fot. 3) Tadeusz Trzciński - zbiory NTH
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz