Zarys dziejów kruszwickiego "Kazimierza" - Zespół Szkół ponadgimnazjalnych im. Kazimierza Wielkiego w Kruszwicy

Jedną ze szkół z prawie 100 letnimi tradycjami jest kruszwicki „Kazik”. Początek działalności placówki datuje się na 30 października 1922 r., po tym jak na posiedzeniu Rady Narodowej 2 maja 1922 r. zdecydowano o potrzebie otwarcia szkoły przemysłowo-dokształcającej w Kruszwicy. Był to czas, w którym nastąpiła całkowita repolonizacja na wszystkich szczeblach administracyjnych, tuż po wyzwoleniu Polski z rąk zaborców przez powstańców wielkopolskich.

Już dnia 30 października 1922 r. zapisało się kilku uczniów: Józef Brożek, Stanisław Błaszak, Florian Saja, Antoni Tomaszewski, Feliks Kapuściński i Wiktor Tylkowski. Zorganizowano dwie klasy wstępne o zróżnicowanym programie nauczania uzależnionym od posiadanych przez uczniów wiadomości. Kierownictwo szkoły objął Bronisław Hundt, który był również kierownikiem szkoły powszechnej w tym okresie. Mianowano nauczycieli: Leona Uklejewskiego, Grzegorza Zytura i Salkowskiego. Od 24 kwietnia 1930 r. Dyrektorem kuratorium Okręgu Poznańskiego po konkursie został Marian Jackowiak, który zastąpił dotychczasowego dyrektora Bronisława Hundta. Marian Jackowiak został mianowany dekretem na kierownika Szkoły Dokształcającej Zawodowej w Kruszwicy. Do wybuchu II wojny światowej w szkole nauczali: Antoni Gogolewski, Kowalski, Miadlikowski, Wawrzyniec Musiałkiewicz, Salkowski, Leon Uklejewski, Grzegorz Zytur, ksiądz Golski, ksiądz Antoni Musiał i ksiądz Jan Łój.

Jeszcze przed wybuchem wojny, uległa zmianie nazwa szkoły z Szkoły Przemysłowo-Dokształcającej na Publiczną Szkołę Dokształcającą Zawodową. Kierownicy i nauczyciele Publicznej Szkoły Powszechnej w Kruszwicy. Placówki oświatowe mieściły się w okresie międzywojennym przy ulicy Jana Kasprowicza 7. W latach 1936/1937 program obejmował następujące przedmioty nauczania: materiałoznawstwo łącznie z chemią, fizykę przemysłową, organizację przedsiębiorstwa, technologię zawodową, religię, język polski i korespondencję zawodową, naukę o Polsce (krajoznawstwo oraz naukę o obywatelstwie), rachunki (arytmetykę, rachunki przemysłowe, kalkulację przemysłową) i higienę. W latach 1935-39 wydano 107 świadectw ukończenia szkoły, w ciągu 17 lat szkołę ukończyło około 300 uczniów.

Działalność szkoły przerwała II wojna światowa. Dopiero 8 maja 1945 r. została uruchomiona Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa w lokalu Szkoły Powszechnej, z kierownikiem Marianem Jackowiakiem i nauczycielami: Mieczysławem Szwefelem, Ludwiekim Przedpesłkim i Józefem Szymańskim. Utworzono dwie klasy, do pierwszej przyjęto 31 uczniów, a do drugiej 27.

Dnia 1 września 1948 r. otworzono Publiczną Średnią Szkołę Zawodową w Kruszwicy. Uroczyste otwarcie nastąpiło 15 grudnia 1948 r. Na ten cel, władze miasta oddały do użytku budynek przy ul. Hanki Sawiskiej 7 - obecnie Kolegiackiej 13). Obowiązki dyrektora szkoły zawodowej w Kruszwicy objął Marian Gonetow. W 1949 r. zorganizowano zajęcia praktyczne, szkoła wydzierżawiła lokal przy Placu 1 Maja 14 i przeznaczyła go na pracownię krawiecką. Natomiast zajęcia praktyczne w zawodzie stolarza odbywały się w lokalu przy ul. Rybackiej 1.

W roku 1960 przydzielono szkole pod przymusowy zarząd warsztaty stolarskie Władysława Sołtysika przy ul. Mickiewicza 9. Jeszcze w tym samym roku wydzierżawiono od Leokadii Kopańskiej lokal przy ul. Kasprowicza 4 w którym zgromadzono obrabiarki do drewna. W latach 1951 i 1952 obowiązki dyrektora szkoły objął Włodzimierz Nowicki, po nim kierownictwo przejął Józef Głomski. W 1952 r. Publiczną Szkołę Średnią Zawodową przemianowano na Zasadniczą Szkołę Budowlana. W tym też roku zorganizowano internat z 40 miejscami. Na wniosek ówczesnego kierownika internatu przyznano pomieszczenia na cele internatu przy ul. Zamkowej 8 i zwiększono miejsca do 70-ciu. W praktyce liczba wychowanków sięgała 100. 

Do kolejnych zmian doszło w 1954 r., ówczesny DOSZ przekazał szkołę Centralnemu Związkowi Spółdzielni Pracy (CZSP). Uległa również zmianie nazwa szkoły na Zasadniczą Szkołę Drzewną. W 1961 r. otworzono nowy kierunek – mechanik maszyn rolniczych i zmieniono nazwę szkoły z Zasadniczej Szkoły Drzewnej na Zasadniczą Szkołę Zawodową. Obiekty szkolne (szkoła, internat i warsztaty szkolne) zlokalizowane były w 10 różnych punktach miasta. Nauka odbywała się w dwóch salach lekcyjnych przy ul. Kolegiackiej 13 (obecnie przedszkole nr 1 „Nad Gopłem”) oraz w sali udostępnionej przy ulicy Kasprowicza 7 (Liceum Ogólnokształcące im. J. Słowackiego).

W 1974 r. dyrektorem na okres jednego roku, został Bolesław Bończol, dotychczasowy zastępca dyrektora I Liceum ogólnokształcącego im. j. Kasprowicza w Inowrocławiu. Po nim obowiązki przejął Stefan Stybor, wizytator Szkolnictwa Zawodowego Wydziału Oświaty i Wychowania w Inowrocławiu. Z jego inicjatywy powstaje Liceum Zawodowe w Kruszwicy o specjalności mechanik budowy maszyn. W roku 1976 powołano Szkołę Przysposabiającą do Zawodu, z kierunkiem ślusarz. Rok później powołano dwie kolejne szkoły: Technikum Zawodowe o specjalności mechanizacja rolnictwa i Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna. W tym roku zakończono proces powoływania nowych szkół, które od tego czasu weszły w skład Zespołu Szkół Zawodowych w Kruszwicy. W 1978 r. dziewięciu nauczycieli studiowało na wyższych uczelniach technicznych i pedagogicznych, nauczyciele zwiększali swoje kwalifikacje zawodowe. W październiku 1978 r. w Zespole Szkół Zawodowych w Kruszwicy odbyła się wojewódzka inauguracja obchodów Dnia Nauczyciela, podczas której nadano szkole imię Kazimierza Wielkiego. Wręczono również sztandar i odsłonięto podczas uroczystości szkolnej tablicy pamiątkowej przed budynkiem. Kruszwickiego „Kazika” opuściło 4959 absolwentów, mechaników, stolarzy, ślusarzy, sprzedawców, kołodziei, techników mechanizacji rolnictwa, mechaników budowy i naprawy maszyn, kucharzy, mechaników samochodowych i techników technologii żywności - jak szacuje szkoła.

W roku 1983 „Kazika” podłączono do sieci gazu ziemnego. W tym też roku szkoła obchodziła drugi jubileusz. Z tej okazji wyszedł specjalny biuletyn, który wydali: Marian Karpiński, Witold Ramsztajn, Stefan Stybor i Kazimierz Zbrzyzny. W 1987 r. podłączono obiekty szkolne do osiedlowej sieci grzewczej i wybudowano kotłownie.

W roku 1990 powołano 4-letnie Technikum Spożywcze o specjalności analizy żywności, które po roku istnienia zostało przeprofilowane na 5-letnie technikum Spożywcze o specjalności technologii żywności. Praktyki odbywały się w zakładach Tłuszczowych „Kruszwica:, Cukrowni „Kruszwica”, Przedsiębiorstwie Zbożowo-Młynarskim PZZ w Kruszwicy i Kujawskiej Wytwórni Win i Przetworów owocowo-Warzywnych w Kruszwicy. W roku 1991 powstała w szkole nowa specjalność – praktyki zawodowe poza granicami kraju dla uczniów mechanizacji rolnictwa. Za sprawą dyrektora Stybora do użytku szkoły oddano nowe skrzydło 14 grudnia 1991 r. dzięki rozbudowie uzyskano 11 pracowni z zapleczem, gabinet dyrektora i wicedyrektora, sekretariat, świetlice, szatnię, blok młodzieżowy, radiowęzeł, archiwum, 2 pomieszczenia gospodarcze, trzy sanitariaty, klatkę schodową.

W latach 1993-1997 dokonano wielu napraw awarii sieci grzewczej i wodociągów. Przeprowadzono kapitalny remont stołówki i natrysków w internacie, wyremontowano również pracownie, gabinet wagowy, sanitariat dla chłopców, wykonano elewację strony wschodniej budynku, elewację sali gimnastycznej wraz z zapleczem, pokryto asfaltem boiska sportowe, zorganizowano siłownię, urządzono pracownię informatyczną, założono instalację alarmową.

Kierownictwo szkoły pełnili do roku 1975:

1. Bronisław Hundt od 30.10.1922 do 31.08.1956
2. Marian Jackowiak od 01.09.1930 do 01.08.1948
3. Marian Gonet od 01.09.1948 do 31.08.1951
4. Włodzimierz Nowicki od 01.09.1951 do 31.08.1952
5. Józef Głomski od 01.09.1952 do 01.08.1974
6. Bolesław Bończol od 01.09.1974 do 01.08.1974
7. Stefan Stybor od 01.08/1975

Kruszwicki „Kazik”, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kazimierza Wielkiego w Kruszwicy, dziś oferuje kierunki bardziej współczesne, wychodząc naprzeciw potrzebą dzisiejszego rynku pracy. I tak, w szkole można złożyć dokumenty do klas o profilu: technik handlowiec, technik informatyk, technik żywienia i usług gastronomicznych, technik spedytor, fototechnik, technik logistyk, a także kierunki w Szkole Branżowej tj. kucharz, sprzedawca, mechanik pojazdów samochodowych, mechanik taboru kolejowego i kierowca mechanik; nikogo także nie dziwi młodzież w mundurach wojskowych przechadzających się po ulicach Kruszwicy, którzy złożyli dokumenty w Liceum Ogólnokształcącym Mundurowym, gdzie przygotowują się do pracy w służbach mundurowych: w wojsku, policji, straży pożarnej, żandarmerii, służbach specjalnych, ochroniarskich itp. Szkoła oferuje także zajęcia pozalekcyjne: Koło PCK, Koło Strzeleckie, Matematyczne, czy Koło Recytatorskie. Obecnie dyrektorem szkoły jest Halina Stajszczak, jej zastępcą jest Małgorzata Luzak; kierownikiem praktycznej nauki zawodu jest Zbigniew Dydecki.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: Zarys Dziejów, 75 lat Zespołu Szkół Zawodowych im., Kazimierza Wielkiego w Kruszwicy, praca zbiorowa, Kruszwica 1997 http://www.zspkruszwica.pl/ rozmowa z absolwentami szkoły. Fot. skany z książki i strona szkoły: budynek szkoły lata 90-te, pracownicy Zespołu Szkół Zawodowych im. Kazimierza Wielkiego w Kruszwicy połowa lat 90-tych, uczniowie Technikum spożywczego podczas zajęć lata 90-te, delegacja sztandaru szkoły w czasie uroczystości Święta Niepodległości w Kruszwicy, przy Mogile Powstańców Wielkopolskich - cmentarz kolegiacki w Kruszwicy, manewry z okazji biegu wyklętych w Kruszwicy 2017 r., apel z okazji święta Niepodległości 2017 r., grono pedagogiczne 2013/2014 r.