Badania archeologiczne w Polanowicach 1976 r.

W 1976 roku kontynuowano badania archeologiczne w Polanowicach, gmina Kruszwica. Badania prowadziła Bożena Dzieduszycka pod kierunkiem dr hab.. Aleksandra Dymaczewskiego, były finansowane przez IHKM PAN. Czwarty sezon badań miał na celu odkrycie dziejów okresu wpływów rzymskich, osadnictwa ludności kultury iwińskiej, kultury pucharów lejkowatych.

Skoncentrowano badania w miejscu, gdzie w ubiegłych latach dokonano odkrycia obiektów o charakterze gospodarczym. Potwierdzono istnienie osady z czasów rzymskich, a także osadnictwa kultury iwieńskiej oraz późnej kultury pucharów lejkowatych.

Spora część obiektów zniszczona była przez orkę, najmłodsze stratygraficzne obiekty tworzą prostokątne układy zbitej, niekiedy przepalonej polepy o wymiarach 6-5 m x 4-4,5 m. W ich poliżu odkryto ponadto ślady słupów wiążących się z tymi obiektami. Większość słupów wylepiona była gliną w swych dolnych partiach. Z poziomem tym wiążą się również odkryte tu paleniska z kamieni polnych. Zalegające niżej obiekty, to w przeważającej liczbie niewielkie kopułkowate piece o średnicy nie przekraczającej 1,2 m, miąższości około 0,6 m. Wypełniska ich tworzyły na ogół rumowiska przepalonej polepy ze ścian i kopuły. W pobliżu piecy odsłonięto jamki z surowcem gliniastym.

Niżej zalegający poziom stanowią obiekty częściowo zagłębione w ziemię, półziemianki o wymiarach ścian powyżej 3 m oraz niewielkich rozmiarów jamki zasobowe. Z poziomem tym wiąże się też duży dwukomorowy piec o pionowym ciągu ognia i ścianach z przepalonej gliny. Piec ten najprawdopodobniej zbudowany został w konstrukcji rusztowej. Na jego spagu odkryto dysk gliniany z plastycznym wyobrażeniem symbolicznym – wąż i dwuramienna swastyka.

Z najstarszym poziomem osady z okresu wpływów rzymskich wiążą się dwa kilupoziomowe obiekty znacznie zagłębione w ziemię, będące najprawdopodobniej ziemiankami. Z poziomem tym wiąże się także obiekt o średnicy 1,8 m i głębokości powyżej 2 m, interpretowany jako studnia.

Nawarstwiania związane z osadnictwem ludności kultury iwieńskiej odkryto na jednym z wykopów. Był to nieokreślonej miąższości poziom zalegający na spagu czarnych ziem. Odkryto tam fragmenty naczyń glinianych, nie odsłonięto natomiast obiektów, zniszczonych przypuszczalnie przez głęboko zalegające obiekty z okresu wpływów rzymskich.

W innej partii wykopów odsłonięto ślady osadnictwa kultury pucharów lejkowatych. Tworzyły je kilka zagłebionych obiektów w wyższych partiach również uszkodzonych w okresach późniejszych. Tutaj też odkryto pochówek krowy, tkwiący w głębokiej jamie.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: Materiały złożono w ZAW IHKM PAN, Informator Archeologiczny, badania 10, s. 152-153, 1976 r.