poniedziałek, 1 stycznia 2018

Kapitan Paweł Kazimierz Cyms (1894-1949)

Paweł Kazimierz Cyms, syn Leona i Pauliny z domu Kamrowskiej (matka pochodziła z Kujaw) urodzony 2.03.1894 r. we wsi Pawłowo. Miał piątkę rodzeństwa. Ojciec pochodził z Kaszub, był nauczycielem. Rodzice kładli nacisk na patriotyczne wychowanie dzieci, co nie podobało się zaborcy. Dwójka chłopców Paweł i Adolf (1897-1919) walczyła w powstaniu wielkopolskim, młodszy z Cymsów poległ pod Rymarzewem (10 Pułk Strzelców Wielkopolskich). Trzeci, najstarszy syn - Leon (1885-1956), również nie pozostał obojętny na losy rodaków, jako kapelan służył w 2 Kompanii Grodzkiej. Paweł miał jeszcze trzy siostry: Monikę (1888-1931), Paulinę (1893-1981) i Marię (1895-1980). Dzieci otrzymały solidne wykształcenie.

Naukę Paweł, po ukończeniu szkoły podstawowej kontynuował w Kaiser Wilhelm Schule in Gnesen (Królewskie Gimnazjum w Gnieźnie). W gimnazjum wstąpił do młodzieżowej organizacji: „Towarzystwo Tomasza Zana”, gdzie otrzymał wykształcenie polskie, wojskowe. Egzamin dojrzałości zdał w 1914 r. i kontynuował naukę w seminarium. Po ukończeniu pierwszego roku studiów został przymusowo wcielony do armii pruskiej. Do 1918 r. walczył na froncie wschodnim i zachodnim. W tym też czasie ukończył szkołę oficerską w Biederitz koło Magdeburga, w stopniu podporucznika (leutnant).

Po wybuchu rewolucji w Niemczech, Paweł wykorzystał sytuację i udał się do Gniezna, przyłączył się do Polskiej Organizacji Wojskowej. Dnia 28 grudnia 1918 r. uczestniczył w wyzwoleniu Gniezna. Wkrótce jako dowódca kompanii liczącej 120 ochotników wyzwolił Wrześnie i Witkowo. Dalej przy wsparciu innych ochotników doprowadził do wyzwolenia Trzemeszna, Mogilna i Strzelna. Przy wsparciu ochotników z Kruszwicy udał się w kierunku Inowrocławia, które udało się powstańcom wielkopolskim opanować po krwawych bojach, trzy dni po wyzwoleniu Kruszwicy, 6 stycznia 1919 r.

Cyms walczył dalej w Złotnikach Kujawskich, pod Łabiszynem i Brzozą Bydgoską. Jako dowódca batalionu 59 pp otrzymał awans na porucznika w maju 1919 r. W następnym roku otrzymał kolejny awans na kapitana. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Gdy zagrożony był Śląsk, Paweł Cyms ruszył również pomóc. Dowodził w powstaniu śląskim, pod jego komendą znalazło się 1600 ochotników. Grupa Cymsa walczyła pod Bierawą nad Odrą 6 maja 1921 r., wkroczyła do Starego Koźla. Po zakończeniu walk na Śląsku, Paweł kontynuował naukę na Uniwersytecie Poznańskim, zaocznie, na kierunku ekonomiczno-politycznym. Studiów nie ukończył, podjął pracę w Gdańsku (1922-1923), potem w banku w Warszawie (do 1924 r.) i w Modliborzycach, powiat inowrocławski, gdzie dzierżawił ziemię (1926-1928). Pod koniec 1928 r. kapitan Paweł Cyms został powołany do służby wojskowej w 59 Pułku Piechoty w Inowrocławiu.

Ożenił się 7 lutego 1931 r. z Marią Franciszką z domu Krawczak, córką dzierżawcy ziemskiego z Broniewa, gmina Złotniki Kujawskie. Małżonkowie mieli dwójkę dzieci: Barbarę (ur.1.12.1931) i Janusza (ur. 24.02.1933). W latach 1932-1934 Paweł Cyms organizował kursy podchorążych w 59 pp. W 1934 r. kapitan Cyms zostaje przeniesiony do Sztabu głównego Wojska Polskiego w Warszawie. W 1935 roku przeszedł na emeryturę.

Z wybuchem II wojny światowej, kapitan Cyms zostaje ponownie powołany do służby. Walczył pod dowództwem generała Kleeberga z Niemcami, jako adiutant 179 Pułku Piechoty w randze oficera operacyjnego, aż do kapitulacji 6 października 1939 r., po bitwie pod Kockiem. Został wzięty do niewoli i osadzony w Radomiu, skąd udaje mu się zbiec cztery miesiące później. Ukrywał się w górach beskidzkich a potem pod innym nazwiskiem podejmuje pracę s Spółdzielni Stolarskiej. W czasie wojny działa w konspiracji, w szeregach Związku Walki Zbrojnej. Do zakończenia II wojny przebywał w Kalwarii Zebrzydowskiej. Po wojnie zamieszkał w Gnieźnie u sióstr – Marii i Pauliny. Dalsze losy kapitana Cymsa to walka z chorobami i ranami, których nabawił się walcząc w obronie niepodległości Polski. Kapitan zmarł 13 listopada 1949 r., pochowany został na cmentarzu parafialnym pw. Najdroższej Krwi pana Jezusa w Bystrej Krakowskiej.

Kapitan Paweł Cyms został odznaczony: Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi, śląskim Krzyżem Powstańczym, Medalem za wojnę polsko-bolszewicką, otrzymał Honorowy Znak Pamiątkowy 59 Pułku Piechoty.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła:



at
Labels:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)