Uczczenie weterana z 1863 r.

Dawniej, tak jak i dzisiaj dbano o zachowanie tradycji, pamięć o bohaterach wojennych, wojownikach niepodległościowych. U progu wojny we wrześniu 1938 r. delegacja inowrocławska w osobach prezesa Związku Ochotników Armii Polskiej p. Przybeckiego i p. Kowalskiego odwiedziła jednego z najstarszych uczestników Powstania Styczniowego – podporucznika, weterana p. Stanisława Nałęcz-Łążyńskiego. Weteran był wzorem dla późniejszych młodych ochotników z lat 1918-1920. Uroczystości miały miejsce w Głogówcu, wówczas był to powiat mogileński. Oficer miał za sobą już 96 wiosen i jak pisze ówczesna prasa „cieszył się jeszcze czerstwym zdrowiem”. Po serdecznym przemówieniu, wręczono powstańcowi kwiaty w imieniu Z.O.A.P., a także honorową odznakę tegoż związku. Sędziwy weteran nie ukrywał wzruszenia, za pamięć podziękował.

Podporucznik Stanisław Nałęcz-Łążyński urodził się 27 marca 1842 r. Jako student praw na uniwersytecie w Petersburgu uwięziony był w cytadeli oraz twierdzy za udział w demonstracjach. Z chwilą wybuchu powstania w styczniu 1863 r. pełni różne polecenia na rozkaz władz powstańczych. Ścigany przez Rosjan uchodzi do Małopolski, gdzie nie przestaje być aktywnym członkiem zbrojnego czynu, za co chronić się musiał po lasach. Po stłumieniu powstania poświęca się prawie wyłącznie gospodarce rolnej. Był członkiem Towarzystwa Wzajemnych ubezpieczeń w Krakowie. Pełnił także funkcję w radzie powiatowej w Załuczu, będąc jednocześnie dzierżawcą tamtejszych dóbr. Na stopień podporucznika weterana Wojska Polskiego awansował w 1918 r. po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. W czasach międzywojennych brał udział w spotkaniach wspomnieniowych i obchodach powstania styczniowego. W latach 30. osiadł w Janikowie. Ziemianin-weteran zmarł 11 października 1939 r. tuż po wybuchu II wojny światowej. Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła: Gazeta Lwowska, s. 9, nr 294 z 21.12.1907 r., Dziennik Kujawski z 1 września 1939 r. nr 199,T.W.U. w Krakowie artykuł Nowa Reforma, s. 2, nr 277 z czerwca 1907 r., Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego tom 6, https://histmag.org/Weterani-powstania-styczniowego-w-II-RP-6794/6/1 Weterani powstania styczniowego. Fot. Stanisław Nałęcz-Łążyński (fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, sygn. 1-P-1389)