Potwierdzenie prawa magdeburskiego dla Kruszwicy, Żnin, 8.VI.1422 r.

W mieście Żninie, w roku 1422, dnia 8 miesiąca czerwca.

Władysław Król Polski pragnie, żeby miasto Kruszwica było rządzone według prawa magdeburskiego. W imię Pańskie, Amen. Na wieczną rzeczy pamiątkę. Aby omyłka nie uczyniła uszczerbku zdarzeniom, dziejącym się w czasie, wielkie narady Królów i Książąt postanowiły uwiecznić to ozdobami liter i uwagami świadków, aby po upływie czasu to nie znikło. Tak więc my, Władysław, z Bożej łaski Król Polski, a także książę najwyższy Krakowa, Sandomierza, Sieradza, Łęczycy, Kujaw i Litwy, pan i dziedzic Pomorza i Rusi, podpisaliśmy treścią niniejszego, co należy do wszystkich obecnych i przyszłych, którzy będą wiedzieć o sprawach obecnych: Jako pragnąc, żeby nasze miasto Kruszwica w Ziemi Kujawskiej i w powiecie inowrocławskim położone i założone obfitowało w liczną ludność i polepszyć jego warunki, aby w czasie naszego szczęśliwego królowania odczuwano, że otrzymało stały wzrost, toż miasto razem z przedmieściem przenosimy na wieczne trwanie z prawa polskiego na prawo niemieckie magdeburskie, jakim cieszy się nasze miasto Inowrocław. Usuwając tam wszelkie prawa polskie, zwyczaje i obyczaje wszystkie, które zazwyczaj i z reguły naruszają owo wymienione prawo magdeburskie, wyjmujemy ponadto, rozwiązujemy i na wieki uwalniamy wszystkich mieszczan rzeczonego miasta i jakichkolwiek kmieci i mieszkańców przedmieścia tegoż od wszelkiego prawodawstwa i władzy wszystkich Wojewodów, Kasztelanów, Naczelników, Sąsiadów, Podsędków naszego Królestwa i jakichkolwiek ich urzędników i sług, aby wobec nich lub kogokolwiek z nich wymienieni tutaj bynajmniej nie odpowiadali dla spraw tak wielkich, jak i małych, mianowicie: kradzieży, pożaru, zabójstwa, krwi, okaleczenia członków i jakichkolwiek innych kar, ale mieszczanie tegoż miasta i mieszkańcy oraz kmiecie jego przedmieścia tylko wobec swojego wójta który będzie na dany czas, a wójt przed nami, albo przed naszym sądem, albo przed naszym kasztelanem kruszwickim, który będzie na dany czas: podczas gdy on będzie wszakże wymieniony przez nasze pismo, pieczęcią, a odwołany, jeżeliby się zaniedbał w daniu sprawiedliwości, wówczas nie inaczej jak, przez swoje wymienione niemieckie prawo magdeburskie miałby być zmuszony do odpowiadania skarżącym się na niego. W wymienionych zaś wyżej sprawach kryminalnych i gardłowych wójtowi wymienionego miasta wraz z doradcami miar i granic dajemy moc sądzenia, orzekania, rozstrzygania, poprawiania, potępiania i układania i treścią niniejszego przekazujemy wszelka zdatność, aby toż wymienione prawo magdeburskie było przez niego wymagane i żądane we wszystkich jego punktach, orzeczeniach, założeniach, artykułach i klauzulach.

Aby zaś wymienione miasto i jego mieszkańcy obdarowani obfitszą życzliwością naszych łask, mogli wyprosić łaskawość Wszechmocnego Pana ku zbawieniu dusz naszych i naszych potomków, z obfitej pełności naszej swobody postanawiamy, aby w wymienionym mieście Kruszwicy były obchodzone targi, mianowicie tygodniowy w każdą sobotę i doroczny w uroczystość świętego Klemensa każdego roku i przez dwa dni potem następujące, dając i użyczając odbywanie wszystkim i poszczególnym kupcom, kramarzom, woźnicom i każdemu innemu, ludziom jakiegokolwiek stanu, pochodzenia lub znaczenia tych wymienionych targów, mianowicie tygodniowych i dorocznych ze wszystkimi towarami i rzeczami, przychodzenie na nie, handlowanie i przeglądanie, i wymianę tychże towarów i rzeczy w ten sposób sprzedawanych i kupowanie w zamian za to innych i wyrażanie woli regulowania według ich uznania, i dajemy także zgodę na lepsze targi tego rodzaju co do sposobu i formy, a treścią niniejszego przekazujemy wszelka zdatność według praw i zwyczajów na targach dorocznych i tygodniowych, jakie gdziekolwiek w miastach naszego Królestwa zwykło się według obyczaju przestrzegać. Wam zatem, naczelnikom, burgramiom, prokuratorom i wiceprokuratorom i jakimkolwiek urzędnikom naszego Królestwa, którzy by byli wyznaczeni niniejszym, naszą łaska królewska dajemy przykaz, aby kupcom, kramarzom, woźnicom i jakimkolwiek ludziom odwiedzającym wymienione targi z ich towarami i z rzeczami jakimikolwiek, i chcącym je odwiedzić nie przeszkadzać i nie robić trudności z powodu jakichś uprzedzeń, ale raczej pozwolić im i komukolwiek z nich wykonywać kupno, sprzedaż i wymianę i dopuścić ich według praw i zwyczajów, których inni odwiedzający tego rodzaju targi mogą używać i z nich korzystać i uczyńcie, aby zostali dopuszczeni, postanawiając, że to otrzyma wieczną moc z siły naszych królewskich praw, przestrzeganych we wszystkim. Do nich przywieszona jest nasza pieczęć, na poświadczenie pisma. Działo się w Żninie w dniu po Świętej Trójcy roku pańskiego tysiącznego czterechsetnego dwudziestego drugiego. W obecności tamże wielmożnych i zapobiegliwych: Jakuba z Koniecpola, wojewody sieradzkiego, Mościca z Poznania, Janusza z Kalisza, Floriana z Korytnicy, Wiślickiego z Wiślicy, Dommarata z Biecza, kasztelanów i Piotra Szafrańca podkomorzego krakowskiego i wielu innych wiernych naszych i godnych wiary. Dane przez ręce szanownego w Chrystusie ojca pana Wojciecha z bożej łaski biskupa krakowskiego, kanclerza królestwa Polskiego i Czcigodnego Jana, dziekana krakowskiego, wicekanclerza tegoż Królestwa, szczerze przez nas umiłowanych do wiadomości tegoż czcigodnego pana Jana dziekana krakowskiego, wicekanclerza Królestwa Polskiego.

Fot. Pieczęć na nagrobku króla Władysława 1434 r.