niedziela, 13 września 2020

Średniowieczne szachy z Kruszwicy (XII-XIII wiek)

 


Historyczna wystawa na Zamku Książęcym w Oleśnicy przypomina o niezwykłym artefakcie z przeszłości jaki odnaleziono w Kruszwicy. Mowa o średniowiecznych szachach, którymi grano na zamku.

Gra w szachy ma długą tradycję. Ostatnie badania wykazały, że gramy w nie nieprzerwanie od 1500 lat. Przez ten czas sporo się zmieniło. Same zasady, figurki również.

Geneza powstania szachów nie jest już tak oczywista jak badania archeologiczne, które pozwolą datować znaleziska. Według Herodota, gry planszowe wymyślili głodujący mieszkańcy Lidii, by zapomnieć o swojej niedoli. Inaczej widział sprawę grecki geograf Pauzaniasz, który stwierdził, że grę wymyślili Grecy, nudzący się podczas oblężenia Troi.

Szczegółowy artykuł na ten temat TUTAJ.

W średniowieczu historia szachów sięga około XI wieku. Są to jednak zwykle pojedyncze sztuki, zagubione przez właścicieli. Dużą rolę odegrały lokalne warsztaty, które szachy produkowały. Grę w stylu arabskim, polubili także osadnicy z Rusi, którzy grali nimi w Kruszwicy. Na tego typu znaleziska przed wieloma laty natrafili archeolodzy.

Osiem lat temu Muzeum Archeologiczne w Poznaniu z okazji Euro 2012 udostępniła swoje wystawy o grach. Wśród kulek, bierek, kostek, pionków i żetonów do gier i zabaw znalazły się także figurki szachowe z Kruszwicy oraz szachy sandomierskie.

Wystawa jest dostępna w wielu miejscach. W ubiegłym roku średniowieczne szachy z Kruszwicy można było zobaczyć w Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu. Dziś są dostępne na Zamku Książęcym w Oleśnicy.



Kruszwickie pionki z XII w. - fotografia z katalogu wystawy w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu - Magia gry sztuka rywalizacji, Poznań 2012, redaktor Agnieszka Stępiń, fotografia Katerina Zisopulu-Bleja.

Kruszwicka wieża (tym razem nie mająca nic wspólnego z myszami, chyba, że widoczne uszkodzenia pionka są sprawką gryzoni) z XII w. - fotografia z katalogu wystawy w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu - Magia gry sztuka rywalizacji, Poznań 2012, redaktor Agnieszka Stępiń, fotografia Katerina Zisopulu-Bleja.

Zdjęcia średniowiecznych szachów nadesłał dyrektor Muzeum im. Jana Kasprowicza Marcin Woźniak

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz