Rodzina Podkólińskich

Jan Podkóliński – urodzony 6 maja 1880 roku w Gąsewie, ziemianin, ziemi łomżyńskiej, powiatu makowskiego. Syn Adama i Aleksandry z domu Wysockiej. Po ukończeniu szkoły średniej, w 1899 podjął studia w Wyżej Szkole Gospodarstwa Domowego w Taborze w Czechach. W 1903 roku ukończył studia z wyróżnieniem otrzymując dyplom pochwalny. Po studiach przez 11 lat zarządzał dobrami Mostowo w powiecie mławskim. Następnie administrował dobra Kock w powiecie Łuków. Dnia 16 lipca 1916 roku ożenił się z Stefanią Grabińską i osiadł na własnym majątku Zawada w powiecie włocławskim.

Po I wojnie światowej wybrany został wiceprezesem Związku Ziemian oddziału włocławskiego. W 1927 roku kupił majątek Janowice koło Inowrocławia. W latach 1930-1936 pełnił funkcje wiceprezesa Kółka Rolniczego w Sławsku Wielkim oraz przez kilka lat prezesa Związku Ziemian powiatu inowrocławskiego. Pisał wiele artykułów fachowych w czasopismach rolniczych. Ponadto od 1927 roku sprawował urząd sołtysa gminy Janowice oraz był członkiem Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Inowrocławiu.

Po najeździe Niemiec hitlerowskich na Polskę został z Janowic wysiedlony i zatrzymał się na krótko w majątku swego ojca Raciążu w powiecie resztówkę w Izabelinie koło Warszawy. Zmarł 8 października 1950 roku w Warszawie. Pochowany w rodzinnym grobie na Powązkach.

Feliks Rajmund Podkóliński (1878–1966), starszy brat Jana, lekarz internista, naczelny lekarz Szpitala Ewangelickiego w Warszawie. Ur. 30 VIII w Gąsewie (pow. Maków Mazowiecki), był synem Adama, rolnika, i Aleksandry z Wysockich. Żonaty, potem rozwiedziony, dzieci nie miał.

Początkowe nauki pobierał w progimnazjum w Pułtusku, a następnie uczył się w gimnazjum w Łodzi, w l. 1899–1904 studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Ces. Uniw. Warsz., gdzie 8 XII 1904 otrzymał dyplom lekarza. Pracę lekarską rozpoczął w r. 1904 jako asystent wolontariusz na Oddziale Chorób Wewnętrznych Jana Pruszyńskiego w Szpitalu Św. Rocha w Warszawie, a w r. 1905 przeszedł na stanowisko asystenta etatowego do Szpitala Ewangelickiego w Warszawie na Oddziale Chorób Wewnętrznych Leona Babińskiego, od r. 1908 jako lekarz miejscowy Szpitala, od r. 1914 – lekarz ambulatorium, od r. 1921 – ordynator oddziału wewnętrznego. Jednocześnie w l. 1905–8 pracował w Szpitalu Dziecięcym im. Karola i Marii (Szlenkierów) u Jana Bączkiewicza. P. był członkiem Tow. Lekarskiego Warszawskiego, a w l. 1914–15 – jego sekretarzem. W „Pamiętniku Tow. Lekarskiego Warszawskiego” ogłosił kilka życiorysów zasłużonych członków Towarzystwa. Wykształcenie uzupełniał podczas kilkumiesięcznego pobytu u prof. F. Widala w Paryżu w r. 1908. W l. 1920–1 służył jako kapitan w WP, był oficerem łącznikowym Szpitala Ujazdowskiego z odkomenderowaniem do Szpitala Ewangelickiego, który został zmilitaryzowany. W tym charakterze pełnił obowiązki komendanta oddziału oficerskiego w Szpitalu Ewangelickim. Zwolniony do rezerwy w stopniu majora 24 XI 1921, mianowany został ordynatorem Oddziału Chorób Wewnętrznych macierzystego Szpitala, a od r. 1934 dodatkowo objął stanowisko lekarza naczelnego Szpitala. W r. 1933 przyznano mu stopień doktora medycyny. W l. 1930–5 brał co roku udział w kilkutygodniowych kursach u Ch. Laubry w Paryżu.

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 zorganizował pomoc lekarską dla żołnierzy i ludności cywilnej. W czasie okupacji niemieckiej dbał o szkolenie młodych lekarzy w Szpitalu, współpracował z Januszem Korczakiem. Gdy w r. 1943 Niemcy zlikwidowali Szpital Ewangelicki, utracił obie posady, a prowadził tylko ambulatorium przyszpitalne do powstania warszawskiego. Po powstaniu ewakuowany został do Grodziska Mazowieckiego. Wrócił do Warszawy w r. 1945; 26 XI t. r. objął stanowisko ordynatora II Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala Przemienienia Pańskiego, który czasowo mieścił się w szkole na ul. Kowelskiej; od r. 1947 Szpital przeniesiono na dawne miejsce i tam P. pracował do r. 1954. Na swoim oddziale szkolił młodych lekarzy i pracował dodatkowo w r. 1952 w Przychodni Szpitala Ewangelickiego (choć szpitala tego nie udało się gminie wyznaniowej reaktywować). Dn. 1 III 1955 przeniesiony został służbowo do Szpitala Miejskiego Nr 6 (dawniej SS. Elżbietanek), by zorganizować II Oddział Chorób Wewnętrznych w tzw. Królikarni (ul. Puławska 113); tu 31 XII 1960 przeszedł na emeryturę.

Dorobek piśmienniczy P-ego liczy 7 pozycji, z których najważniejszą jest broszura Szpital Ewangelicki w Warszawie i jego stanowisko w szpitalnictwie polskim (W. 1938), gdzie przedstawił zasługi wielu wybitnych lekarzy polskich, pracujących w tym Szpitalu. W r. 1954 obchodził w Min. Zdrowia jubileusz pięćdziesięciolecia pracy lekarskiej. Zmarł w Warszawie 25 XII 1966, pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim. Odznaczony był m. in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi (dwukrotnie) i Odznaką Honorową za Zasługi dla Warszawy.

Podkólińska Stefania (z domu Grabińska) urodziła się 28 maja 1893 roku w Warszawie. Była córką Edwarda i Marii (z domu Brandl). W 1916 roku wyszła za mąż za Jana Podkólińskiego i przez 11 lat zamieszkiwali w miejscowości Zawada w powiecie włocławskim. W 1927 roku przeprowadzili się do Janowic koło Inowrocławia. Tu zaangażowała się w pracę społeczną. Została wybrana prezeską Kółka Włościanek Markowice – Krusza Duchowna. Organizowała kursy szycia, gotowania, pieczenia, tkania. Była też organizatorką wycieczek i zabaw. Na spotkaniach wygłaszała referaty i odczyty, m.in. „O pracach kobiecych”, „Samowystarczalność kobiety”, z 1936 roku i „O wylęgu drobiu” z 1937 roku. Okres II wojny światowej spędziła w Warszawie. Tam też zmarła 27 lutego 1977 roku.

Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła:

• Odpis Metryki Urodzenia i Chrztu. Wydany przez proboszcza parafii w Gąsewie dnia 11.II.1948 r.
• Akta Magistratu Miasta Włocławka. Sygn. 431 k. 247 Kierownik Związku Ziemian do Magistratu z 4.III.1921 r.
• Walne zebranie Kółka Rolniczego w Sławsku Wielkim. W: Dziennik Kujawski nr 28 z 4.II.1930 r.
• Z kółka Rolniczego. W: Dziennik Kujawski nr 167 z 23.VII.1933 r.
• Walne zgromadzenie członków Banku Ludowego w Inowrocławiu. W: Dziennik Kujawski nr 138 z 18.VI.1932 r.
• Akta Starostwa Strzelińskiego sygn. 52 k. 103-105 dotyczące opinii sołtysów powiatu strzelińskiego.
• H. Łada, Wybitniejsi działacze organizacji rolniczych na Kujawach 1864-1939, Inowrocław 1984.
• Jodkowski H., Wspomnienie pośmiertne, „Służba Zdrowia” 1967 nr 3
• Cywilna obrona Warszawy we wrześniu 1939 r.
• Akta personalne Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej
• J. Grabowska, http://kruszwicahistoria.blogspot.com/2016/06/kujawskie-dziaaczki-do-ii-wojny.html Kujawskie Działaczki do II wojny światowej