Krótka historia parafii pw. św. Wojciecha i wsi Brześć

Brześć to wieś leżąca w gminie Kruszwica. W XIX w. istniał tu folwark o wysokiej kulturze rolnej, i jak opisuje autor "Złotej Księgi Ziemiaństwa" - starodawny dwór (w latach 20-tych XX w.). Nie powstał więc zatem na pocz. XX w. jak sugerują współczesne opisy. Być może dotyczą budynku, w którym obecnie mieści się Dom Katolicki im. Wiesława Miecha, który z pewnością nie był jego siedzibą. Również wygląd obiektu sugeruje jego znacznie dłuższy wiek. W XIX w. wśród właścicieli wsi wymieniana jest rodzina Sokołowskich. W 1903 r. Wojciech Miech wykupił majątek z rąk niemieckich. Był on posiadaczem wielu dóbr, m.in. Siedlimowa. Unowocześnił gospodarstwo, wybudował nowe zabudowania folwarczne. Majątek miał własne maszyny parowe oraz młyn. Jego obszar wynosił 475 ha gruntów. Po 2 wojnie światowej został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego, a użytkownikiem zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Dwór przebudowany w 1969 r.¹

Parafia pw. św. Wojciecha we wsi Brześć nad Gopłem początkowo istniała w Rzeczycy. Po pożarze XIII wiecznego kościoła parafialnego, który miał miejsce w 1811 r., podzielono ją na trzy części: Chełmce, Ostrowo i Płajewo. Dekretem kard. E. Dalbora z 30.VI.1925 r. przywrócono jednak parafię.² Kościół zbudowano w Brześciu. Budowę świątyni ukończono w 1936 r. Jej konsekracja odbyła się w 1938 r.³

Przy kościele znajduje się plebania i dom katolicki z 1936 r. W zbiorach parafii znajdują się księgi metrykalne z informacjami o ochrzczonych od 1945 r., o zawartych związkach małżeńskich od 1954 r. i o zmarłych parafianach od 1984 r.⁴

Od 1945 r. parafią opiekowali się ks. Dobromir Ziarniak, ks. Czesław Majchrzak, ks. Edward Okoński. Od 1994 r. proboszczem jest ks. Jerzy Rafalont.

Parafia zajmuje się także kaplicą zbudowaną w 1896 r. należącą do rodu Wągrowieckich. Brześć zamieszkuje około 900 mieszkańców, większość wyznania katolickiego. Święto parafialne przypada 23.IV, a całodzienna adoracja przypada na 15.VIII.⁵

Rocznik Archidiecezji z 2005 roku nie wspomina nic o cmentarzu, jednak wiemy, że cmentarz istnieje. Pochowano na nim rodzinę Miechów: Wojciecha, Czesława i jego żonę Kazimierę.⁶

W skład parafii wchodzą miejscowości: Brześć nad Gopłem, Jerzyce, Jurkowo, Karsk, Kaspral, Leszcze, Łabędzin, Mietlica, Rzeczyca.

Ksiądz Dobromir Ziarniak – autor kroniki parafialnej w Brześciu.

Urodził się w 1906 r. w Strzałkowie, pow. wrzesiński w wielodzietnej rodzinie kupca bławatnika Władysława i Anny z Adamskiech. Świadectwo dojrzałości uzyskał w gimnazjum św. Jana Kantego w Poznaniu, a po studiach w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu odebrał w 1931 r. święcenia kapłańskie. W tym roku został wikariuszem w parafii Zwiastowania NMP w Inowrocławiu. Podczas pobytu w Inowrocławiu był kapelanem szpitalny i więziennym. W 1936 r. został przeniesiony do Brześcia nad Gopłem, gdzie wzniósł nowy kościół i plebanię oraz dom katolicki. W domu owym ksiądz Dobromir prowadził Muzeum Wsi Kujawskiej. Po wybuchu II wojny został aresztowany, trafił do obozów koncentracyjnych, m.in. Dachau. Po wojnie pozostał w Niemczech, prowadząc pracę duszpasterską wśród Polaków. Po powrocie do kraju pracował m.in. W Nakle. Zmarł w Inowrocławiu w 1985r.⁷




*Fotografie ze zbiorów Marka Kujawy (fot.1) i Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej (fot. 2 i fot. 3)
**Materiały zebrał Bartłomiej Grabowski, źródła:

1M. Kujawa, http://www.polskiezabytki.pl/ tekst z 2011 r.

2http://www.archidiecezja.pl/

3Rocznik Archidiecezji Gnieźnieńskiej, 2005, s. 319.

4Ibidem,

5Ibidem.

6 Za Maciej Wasielewski, Historia parafii w Brześciu nad Gopłem, http://okolicekruszwicy.mixxt.pl/

7 "Inowrocławski słownik biograficzny", K-PTK 1991.