Przystań Klubu Wioślarskiego Vistula w Kruszwicy początek XX wieku
Polski
Klub Wioślarski w Kruszwicy założono 105 lat temu przez patriotów
znad Gopła. Jego celem było podnieść i krzewić kulturę fizyczną
polskiego społeczeństwa w Kruszwicy i okolicy oraz zapobiegać jego
germanizacji przez panujące tam władze niemieckie. Dzięki
działaczom sokolim i sportowym powołano do życia Klub wioślarski,
który sprostał tym celom. Mimo szykan i przeciwności losu ówcześni
działacze z Kruszwicy, Inowrocławia i okolicznych wsi robili
wszystko, aby na ziemi kruszwickiej tliła się iskra polskości, i
aby ich dzieci miały poczucie „polskości” w tej zgermanizowanej
części polskiego kraju. Oto króciutkie przypomnienie historii
kruszwickich działaczy i sportowców z Kruszwicy.
W Kruszwicy w 1910 r. mieszkający tam Niemcy pragnąc przyciągnąć młodzież polską do Klubu i powoli ją zgermanizować, założyli Towarzystwo Wioślarskie o nazwie Ruder Werein Gopło. Grupa polskich działaczy z dr Michałem Laskowskim i Kazimierzem Pelzem na czele, przy wybitnej pomocy działaczy Poznańskiego Klubu Wioślarskiego 04, postanowiła utworzyć polski Klub Wioślarski w Kruszwicy jako przeciwwagę klubu niemieckiego. W dniu 5 marca 1911 r. mieszkańcy Kruszwicy i polskiego Inowrocławia utworzyli Polski Klub Wioślarski o nazwie Vistula (Wisła), który w założeniach skupiłby młodzież polską zainteresowaną tym sportem. To spotkało się ze sprzeciwem mieszkających w Kruszwicy Niemców, którzy zaczęli robić trudności z założeniem Klubu u udową pomostu nad Gopłem.
Przystań wioślarska w Szarleju 1918 r.
Nad
jeziorem Szarlej kawałek swojej ziemi użyczył Józef Kościelski.
Wybudowano w tym miejscu pomost oraz barak dla łodzi wioślarskich.
Pierwszą łódź, półwyścigową otrzymali kruszwiccy działacze
od poznańskich wioślarzy KW 04. Uroczyste poświęcenie przystani
nastąpiło 11 września 1911 r. Początkowo była to turystyka
wioślarska po Gople i nauka wiosłowania. Klub jednak szybko się
rozwijał i przyjmował nowych członków, do sierpnia 1914 r. kiedy
wybuchał I wojna światowa. Większość polskich wioślarzy
wcielono do pruskiej armii i niektórzy już z wojny nie powrócili.
W tym czasie aktywnością w klubie wykazali się Roman Tejkowski i
Kazimierz Pelz.
Wioślarze i wioślarki z naszych okolic 1918 r.
Tuż
po wielkiej wojnie, gdy Polska odzyskała Niepodległość Klub
uzyskał teren przy zamkowej górze, a wkrótce cały ten teren wraz
z przystanią po klubie niemieckim. Dnia 18 listopada 1919 r. Klub
zamienił nazwę z KW Vistula na Klub Wioślarski „Gopło”.
Zorganizowano nabór nowych członów, a intensywne treningi
pozwoliły na uczestnictwo w regatach m.in. w Poznaniu, Bydgoszczy,
Włocławku i na torze własnym w Kruszwicy. W okresie międzywojennym
z kruszwickich wioślarzy należy wymienić: J. Ziółkowskiego, R.
Tejkowskiego sternika E. Schmudę, K. Lemańskiego, B. Jańczaka,
Spychałę, S. Zientarę, F. Siareckiego, Z. Siwerta, B.
Rzymowskiego, F. Talarczyka, E. Woźniaka ich i kilku innych nazwiska
pojawiały się w finałach różnych regat wioślarskich. Kruszwiccy
wioślarze zaczęli odnosić sukcesy, zdobywali medale.
Zawody wioślarskie w Kruszwicy 1939 r. (12 tys. kibiców)
W
lipcu 1939 r. w Kruszwicy zorganizowano wielkie regaty propagandowe
połączone z eliminacją do meczu Polska-Węgry. Na starcie stanęli
wioślarze z 13 polskich klubów. Na trybunach znalazło się 12 tys.
widzów, choć sama Kruszwica liczyła tylko 4 tys. mieszkańców.
Niestety tragiczny dzień 1 września położył kres wszelkim
zawodom sportowym na Gople na okres 6 lat.
Wybuch
II wojny światowej i ponowne zajęcie miasta przez Niemców
przerwało rozkwit wioślarstwa nad Gopłem. Wojna trwała do 1945 r.
w czasie kilku lat nienależycie używany sprzęt sportowy przez
Niemców był dewastowany. Po zakończeniu wojny w marcu 1945 r.
Zarząd Klubu starał się odzyskać tabor pływający. Był on
niestety już bardzo zniszczony, reaktywowany Klub dzielił się
sprzętem z nową sekcją wioślarską Związku Walki Młodych.
Dopiero w końcu maja 1945 r. przystań i sprzęt powrócił do
dawnych właścicieli Klubu. Nabór do sekcji wioślarskiej i
szkolenie dawnych i nowych wioślarzy rozpoczęło się w maju 1945
r., a już w rok później w sierpniu 1946 r. rozegrano pierwsze
ogólnopolskie regaty w Kruszwicy, podczas których kruszwicka
czwórka: T. Krężelewski, J. Nadzieja, Z. Knoll, Cz. Roszak st. Z.
Spieler wygrała swój wyścig. Podobnie wygrała czwórka ze
sternikiem do 18 lat. Kruszwiccy wioślarze zostali zauważeni na
ogólnopolskich regatach. W latach następnych zawodnicy GOPŁA
zajmowali również medalowe miejsca w różnych regatach krajowych.
W 1945 r. żeńska czwórka ze sternikiem w składzie: Janina
Czarniak, Urszula Kilińska, Teresa Zielińska, Anna Robotnikowska i
st. Janina Wesołowska wywalczyły pierwszy złoty medal MP i tytuł
mistrzowski co zmobilizowało innych do dalszej pracy.
Od lewej: M. Krężelewski, I. Janeczek, J. Janczak, J. Andryszak, J. Głowacki - czwórka półwyścigowa młodzieży do lat 18-stu (23 września 1945 r.)
Pod
koniec 1950 r. nastąpiła reorganizacja polskiego sportu. Powstał
KS Unia, do którego włączono i sekcję wioślarską. W 1950 r.
zlikwidowano autonomie Klubu, który połączono z KS PIAST i
utworzono KS ZWIĄZKOWIEC z wiodącą sekcją wioślarską, który to
klub wszedł do Federacji UNIA. Prezesem Klubu został Michał
Głowacki, a piekę nad nowym Klubem przejęła miejscowa Cukrownia.
Zakupiono także kilka nowych łodzi. W tym też roku kruszwicka
czwórka juniorów ze sternikiem w składzie: W. Jackowski, Fr.
Jezierski, L. Błaszak, J. Wajer i st. Z. Spieler wywalczyła srebrny
medal. Natomiast z MP w Szczecinie drugi taki medal przywiozła
dwójka seniorów A. Koperski i T. Kocerka.
Osada kruszwicka z lat 1949-1951
W
latach następnych w kruszwickim klubie działało kilka sekcji z
których najsilniejszą była sekcja wioślarska. Podczas MP juniorów
kruszwicka czwórka ze sternikiem wywalczyła złoty medal i tytuł
mistrzowski. W uznaniu zasług w szkoleniu wioślarzy kruszwicka UNIA
w sierpniu 1952 r. dostała organizację czwórmeczu wioślarskiego
Polska-Czechosłowacja, Rumunia i Węgry. Podczas tych zawodów dwie
kruszwickie osady Cz. Roszak w kl. II i czwórka juniorów wygrali
wyścigi. W tym roku podczas kolejnej reorganizacji polskiego sportu
sekcja wioślarska została w Federacji UNIA, a pozostałe sekcje
przyszły do SPÓJNI. W latach następnych kruszwiccy wioślarze byli
wciąż widoczni na krajowych torach regatowych, plasując się
często na medalowych pozycjach. W 1955 r. wychowanka kruszwickiego
klubu Sabina Matuszewska po przejściu do KWW Bydgoszcz wywalczyła
wraz z koleżankami srebrny medal ME w czwórkach ze sternikiem, co
świadczyło o dobrym jej wyszkoleniu w kruszwickim Klubie. Tak więc
w 1955 r. miała miejsce kolejna reorganizacja polskiego sportu.
Powstało Zrzeszenie SPARTA, a nowym prezesem Klubu został Stanisław
Mikołajczak.
Mirosława Madajewska i Irena Hałas - Mistrz Polski w dwójce podwójnej - Poznań 1959 r.
W
1956 r. KS Unia połączyła się z KS Sparta i powstało Zrzeszenie
Sportowe SPARTA, przemianowane wkrótce na Koło Terenowe Zrzeszenia
Sportowego SPARTA. W końcu 1957 r. został reaktywowany z KW Gopło,
choć organizacyjnie wciąż należał do SPARTY. Wiosną 1957 r. 25
marca na jeziorze Gopło rozegrano Mistrzostwa Pomorza, podczas
których Jan Lewandowski zdobył złoty medal w wyścigu jedynek. W
1958 r. na Malcie w Poznaniu odbyły się MP, gdzie kruszwiccy
wioślarze wywalczyli dwa złote medale w jedynkach – Mirosława
Madajewska i Czesław Błaszak w jedynkach kl. II oraz trzeci złoty
medal w dwójce podwójnej juniorek.
Czwórka ze sternikiem juniorek: Czesława Dybicz, Zdzisława Dembowska, Genowefa Wiśniewska, Maria Świtek i sternik Zofia Mikołajczak (1960 r. - v-ce Mistrz Polski)
W
1961 r. kruszwicki Klub obchodził 50-lecie działalności sportowej.
Z tej okazji zorganizowano wielkie ogólnopolskie regaty wioślarskie,
w których uczestniczyło ponad 500 wioślarzy. Regaty wygrali
zawodnicy BTW Bydgoszcz przed KW „GOPŁO” Kruszwica, co było
wielkim sukcesem miejscowych wioślarzy.
W
latach 1962-1969 zawodnicy kruszwiccy uczestniczyli w wielu regatach,
często biorąc udział w wyścigach finałowych. Kilku zawodników
odeszło z Klubu do wojska lub zakończyło kariery sportowe.
Prowadzono wciąż nowy nabór do sekcji wioślarskiej i szkolono
młodzież. Podobnie było w latach 70-tych i 80-tych. W tym okresie
do czołówki zawodniczej należeli tacy wioślarze jak: S. Janeczek,
J. Zdyb, Z. Wilduła, M. Janowski, R. Łuczak, G. Szymański, P.
Stachowiak, K. Rootnikowski, S. Gańczak, M. Łysiak, J. Szwagrowska,
D. Pindel, T. Opasik, A.Juskowiak i inni.
Po lewej Mistrz Polski z 1974 r. Tomasz Gołębiewski.
W
1974 r. rozwiązano Federację SPARTY, a Klub został przyjęty w
poczet Polskiej Federacji Sportu, zaczął więc podlegać pod
wojewódzką Federację Sportu w Bydgoszczy, a sekcję stały się
członkami poszczególnych Polskich Związków Sportowych.
Złote
medale w latach 70-tych zdobywali Stefan Janeczek, Julian Zdyb, Iwona
Głuszak, Marek Jankowski, Zbigniew Widuła. Ci dwaj ostatni byli
mistrzami Polski Juniorów w 1978 r. oraz wystąpili na Mistrzostwach
Świata Juniorów w Belgradzie, gdzie na 23 osady zajęli 6 miejsce.
W
1983 r. Klub przyjął nazwę Międzyzakładowego Klubu Sportowego
„GOPŁO”, a w 1985 r. zmienił nazwę na Międzyzakładowy Ludowy
Klub Sportowy „GOPŁO”. Ten stan rzeczy trwał do 1992 r., kiedy
to doszło do usamodzielnienia się sekcji wioślarskiej. Do
pierwotnej nazwy klubu powrócono 27 listopada 1992 r.,
zarejestrowano Stowarzyszenie jako Klub Wioślarski w Kruszwicy (tj.
w 1911 r.). Klub uzyskał autonomie i stał się klubem
jednosekcyjnym. W 1995 r. Zarząd Klubu zwrócił się do Wojewody
Bydgoskiego z prośbą, aby mógł wrócić do pierwotnej nazwy, po
uzyskaniu akceptacji Klubu nosi nazwę Klub Wioślarski „GOPŁO”
Kruszwica. Rok później sponsorzy z okazji 85 rocznicy powstania
klubu ufundowali sztandar.
Mistrzowie Polski 1978 r. - dwójka bez sternika M. Jankowski, Zb. Widuła na M.Ś.J. w Belgradzie - VI miejsce
Opracowanie
Bartłomiej Grabowski, korzystałem z książek Z. Szafkowski 95 lat
polskiego wioślarstwa na Gople (1911-2006), Gorzów
Wielkopolski-Kruszwica 2006; Z. Szafkowski, S. Janeczek, J. Brauer,
100 lat polskiego wioślarstwa na Gople ((1911-2011), Kruszwica 2011.
Dodatkowe źródło: Wioślarstwo Kruszwickie (1911-2006). Skany pochodzą z książek.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz